Για αυτό είναι οι φίλοι..

     Υπάρχει Θεός; Που τελειώνει το Σύμπαν; Που πηγαίνει η ψυχή μας μετά το θάνατο; Θα πάρει ποτέ πρωτάθλημα κάποιος άλλος εκτός του Ολυμπιακού στην Ελλάδα; Πριν απαντήσετε σε όλα αυτά τα φιλοσοφικά ερωτήματα που σας διακατέχουν, κάντε μια προσπάθεια να δώσε απάντηση σε κάτι πιο απλοϊκό. Έχετε φίλους; Ωπ τι έγινε μεγάλε μήπως να σε ρωτήσω καλύτερα αν υπάρχει Θεός; Και όμως η απάντηση σε μια τέτοια ερώτηση  είναι πιο  εύκολη από όσο νομίζετε.

       Εκ πρώτης όψεως ξεπηδάνε από το μυαλό σας, σαν βατράχια από νούφαρα, διάφορα ονόματα ανθρώπων με τους οποίους έχετε μοιραστεί πολλές στιγμές της ζωής σας. Στη συνέχεια επεξεργάζεστε λίγο καλύτερα τις πληροφορίες των  νευρώνων σας και παρατηρείται πως τελικά, δεν είναι και τα κολλητάρια σας όλοι οι παραπάνω. Μπερδευτήκατε; Λογικό από τη στιγμή που η φιλία είναι ένα συναίσθημα που αλλάζει με την πάροδο του χρόνου και των γενεών. Διαφορετικά αισθανόταν τον καλύτερο του φίλο ο παππούς σας από ότι εσείς. Αυτό οφείλεται στην αλλαγή όλων εκείνων των παραγόντων που αλλάζουν με το πέρας του χρόνου. Μετά από τόσα χρόνια έχουν αλλάξει βασικές ανθρώπινες συνήθειες. Αλλιώς διασκεδάζουμε σήμερα, αλλιώς επικοινωνούμε, αλλιώς συμπεριφερόμαστε. Ακόμα και η εξέλιξη της τεχνολογίας έπαιξε τεράστιο ρόλο σε αυτήν την αλλαγή. Ο φίλος του παππού σας που έφυγε στη Γερμανία μετανάστης έχασε κάθε επαφή από τον παλιό του φίλο. Αντίθετα για το συμμαθητή σας από το λύκειο που σπουδάζει στην Αμερική, γνωρίζεται ακόμα και σήμερα σχεδόν τα πάντα. Μπορεί να μην τα βιώνετε, να μην μπορεί να τα χωρέσει ο νους σας αλλά συνεχίζετε μετά από 5 ολόκληρα χρόνια μέσω Skype να βλέπετε τη φάτσα του και να ακούτε τη φωνή του.

        Ωστόσο η εξέλιξη της τεχνολογίας δεν αποτελεί ακλόνητο στοιχείο. Μπείτε για δυο λεπτά στο προφίλ σας στο face book. Κάπου θα παρατηρήσετε πως γράφει τη λέξη φίλοι. Αν πατήσετε εκεί πάνω με το ποντίκι σας, θα σας εμφανίσει όλους τους φίλους που έχετε στο face book. Σκεφτείτε τώρα πως έχετε τρακάρει άσχημα και είστε αιμόφυρτος στην άσφαλτο. Δεν έχετε μονάδες στο κινητό σας για να καλέσετε την οικογένεια σας ή κάποιο φίλο αλλά για  «κακή» σας τύχη έχετε ίντερνετ στο κινητό σας. Γρήγορα δείτε ποιοι ‘φίλοι’ σας είναι online για να ζητήσετε βοήθεια, σε λίγο θα πεθάνετε από αιμορραγία. Όχι ρε πούστη, όλοι οι online ‘φίλοι’ σας δεν σας ξέρουν καν, ούτε τους ξέρετε από κοντά. Μην χάνετε χρόνο σταματήστε το ψάξιμο, γράψτε στην αναζήτηση τα αρχικά του κολλητού σας και στείλτε του μήνυμα. Μπορεί αυτή τη στιγμή να διασκεδάζει σε κάποιο νυχτερινό κλαμπ αλλά μόλις δει το μήνυμα σας θα έρθει γρηγορότερα από κάθε άλλον. Μπορεί να χρειαστείτε παραπάνω φιάλες αίματος αλλά τουλάχιστον εξαιτίας του φίλου σας είστε ακόμα στη ζωή.

           Μήπως οι καλύτεροι μου φίλοι βρίσκονται στο Skype ενώ οι απλά γνωστοί μου βρίσκονται στο face book; Πιστέψτε με πως ακόμα και μια τόσο χαζή ερώτηση σαν τη προηγούμενη μπορεί να επιφέρει θαυμάσια αποτελέσματα κατά την ανάλυση της. Η φιλία είναι μια ανθρώπινη σχέση η οποία δεν σχετίζεται με τεχνολογικές εφαρμογές αλλά με συναισθήματα. Σε οποιαδήποτε ηλεκτρονική εφαρμογή οι καλύτεροι σας φίλοι ή οι απλά γνωστοί σας ή όλοι αυτοί που τους έχετε γραμμένους, δεν είναι τίποτα παραπάνω για τον υπολογιστή σας πέρα από 0 και 1. Άνοιξε ρεύμα – κλείσε ρεύμα. Εσείς είστε αυτοί οι οποίοι δίνετε ζωή στους ηλεκτρονικούς σας φίλους. 0 και 1 είναι για τον υπολογιστή μου ο κολλητός μου 0 και 1 είναι για τον υπολογιστή και ο γείτονας μου που θέλω να πλακώσω. Αυτό που τους διαφοροποιεί είναι τα δικά σας συναισθήματα. Διαφορετικά αισθάνεστε όταν μιλάτε με την καλύτερη σας φίλη στο chat και διαφορετικά όταν ανταλλάζεται μηνύματα με τη κακιασμένη τη γειτόνισσα σας που θέλεις να σας κλέψει το γκόμενο και σας μιλάει για να δει που θα βγείτε το βράδυ.

           Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε είναι πως σε ένα τόσο δυνατό συναίσθημα είναι μέγα λάθος να δώσουμε κάποιο ορισμό. Είναι λίγο άδικο η προσπάθεια όλων εκείνων να βάλουν τη λέξη φιλία σε καλούπια. Η φιλία είναι κάτι ανώτερο της αμοιβαίας πλατωνικής αγάπης. Το φίλο σας τον εμπιστεύεστε με κλειστά μάτια και αυτό δεν σας το υπόδειξε κανένας ψυχολόγος, κανένα face book. Δεν ήρθε ποτέ κάποιος να σας πει πως, μπορεί να σας καταλάβει και  να αφοσιώσει τη ζωή του για χάρη σας χωρίς κανένα αντάλλαγμα. Αυτό έγινε αυτόματα την πρώτη μέρα στη Τετάρτη δημοτικού όταν μετά το σχολείο χτυπούσατε τα κουδούνια της γειτονιάς, με το συμμαθητή σας τον Κώστα. Δεν χρειάστηκε να καθίστε κάτω να υπογράψετε κάποιο συμφωνητικό δεν χρειάστηκε καν να το συζητήσετε. Ούτε φοβηθήκατε να μην σας καρφώσει στους γονείς σας. Ξέρατε από τη πρώτη στιγμή πως αυτόν τον άνθρωπο μπορείτε να τον εμπιστεύεστε. Πιο πιθανό ήταν να μαζέψει εκείνος όλο το ξύλο για σας παρά να σας ρουφιανέψει.

         Οι πιο πονηροί στο σημείο αυτό θα σκέφτεστε πως το παραπάνω παράδειγμα δεν αποδεικνύει καμία φιλική σχέση. Είναι μόνο δυο παιδάκια τα οποία για να κάνουν την πλάκα τους εκμεταλλεύονται το ένα το άλλο. Δεν υπάρχει δηλαδή μεταξύ τους μια φιλική σχέση αλλά μια σχέση συμφέροντος και σκοπιμότητας. Δεν υπάρχουν πιο θαρραλέα παιδιά στην τάξη για κάτι τέτοιο, οπότε αναγκαστικά σε κάθε σκανδαλιά συμμετέχουν οι δυο τους. Αυτή ακριβώς είναι η μαγεία της φιλίας. Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά αν τα παιδιά του παραδείγματος μας είναι όντως φίλοι ή όχι. Τουλάχιστον κανείς τρίτος. Οι μονοί που μπορούν να το επιβεβαιώσουν ή να το απορρίψουν είναι οι δυο τους. Μπορεί να είχαν τις καλύτερες σχέσεις μέχρι το γυμνάσιο και μετά να χώρισαν οι δρόμοι τους. Μπορεί μέχρι τώρα να κάνουν παρέα κάθε μέρα. Μπορεί να έχουν δημιουργήσει μια τόσο ισχυρή σχέση που πλέον να είναι συνέταιροι, κουμπάροι ή γαμπροί. Κανείς δεν ξέρει πως μπορεί να εξελιχθεί μια φιλική σχέση και αυτό είναι ότι καλύτερο συμβαίνει μεταξύ ανθρώπων.

          Οι αληθινές φιλίες δεν είναι μια εύκολη ή απλή υπόθεση. Κάθε μέρα πρέπει να αξιολογείς τον εαυτό σου για να δεις αν μπορείς να ανταποκριθείς στα θέλω του άλλου. Ο αληθινός φίλος πρώτα αξιολογεί τον ίδιο του τον εαυτό και μετά τον άλλον. Αυτή είναι η μεγαλύτερη υπόθεση εντός των ανθρωπίνων σχέσεων. Για το φιλαράκι σου είσαι διατεθειμένος να μοιραστείς την ίδια σου τη ζωή. Δεν σε νοιάζει απλά να ακούσεις τα προβλήματα του, σε νοιάζει να τα λύσεις. Δεν συμφωνώ με την άποψη ότι οι φίλοι φαίνονται στα δύσκολα. Οι περισσότεροι από εμάς περιμένουμε να βρούμε τους αληθινούς μας φίλους στις λύπες, όταν αντιμετωπίζουμε κάποια δυσκολία. Για το φίλο μας όμως δεν υπάρχουν τέτοιες στιγμές. Είναι πολύ απλό. Τη λύπη σου ο φίλος σου τη βλέπει σαν χαρά του. Όχι όμως επειδή αποσκοπεί σε κάποιο συμφέρον αλλά επειδή μπορεί να διακρίνει το καλό σου. Για τη δυστυχία σου ο φίλος σου ξέρει πριν καν του μιλήσεις το μυστικό της ευτυχίας σου. Αυτή η χημεία μεταξύ δύο ανθρώπων αποτελεί το μεγαλείο της φιλίας.

           Άλλος ένας μύθος που επικρατεί στην κοινωνία μας είναι πως τους φίλους μας τους διαλέγουμε για αυτό το λόγο πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί στις επιλογές μας. Όμως και εδώ πέφτουμε θύματα μιας απάτης. Τους αγαπημένους μας φίλους δεν τους διαλέγουμε, μας διαλέγουν αυτοί. Δεν χρειάζεται να τον ρωτήσεις αν μπορεί να σε σεβαστεί ή αν μπορεί να σε δεχτεί στη ζωή του με τα ελαττώματα σου. Σε δέχεται ο ίδιος πριν καν το καταλάβεις. Σου ανοίγει διάπλατα την πόρτα και σε ρίχνει μια κλωτσιά για να μπεις μέσα. Σε αποδέχονται έτσι όπως είσαι με τις ατέλειες σου και τα ελαττώματα σου. Πριν σε προσεγγίσουν δεν χρειάστηκε να σε κρίνουν, σε αποδέχτηκαν έτσι όπως είσαι. Όχι μόνο δεν τους ενόχλησαν τα ελαττώματα σου αλλά αυτά ήταν κυρίως εκείνα που τους τράβηξαν κοντά σου. Δεν σε διάλεξαν για να σε ανταγωνιστούν αλλά για να σε υποστηρίξουν. Την επιτυχία σου δεν την ζήλεψαν, την καρφίτσωσαν στον τοίχο τους για να τη φτάσουν.

           Μια ακόμα αυταπάτη με την οποία μεγαλώσαμε είναι πως η φίλοι μας πρέπει να είναι ίδιοι με εμάς. Από μικρούς μας συμβουλεύουν να βρούμε φίλους οι οποίοι θα έχουν ίδια ενδιαφέροντα με εμάς. Μα καλά πόσο αφελής μπορεί να είμαστε; Πρώτα από όλα όπως και στη φύση έτσι και στους ανθρώπους ισχύει ο νόμος που λέει ΠΡΟΣΟΧΗ πως τα ετερώνυμα έλκονται και όχι τα ομώνυμα. Πέραν τούτου νόμιζα πως όλοι ψάχναμε για μια αληθινή, ανιδιοτελής ανθρώπινη σχέση. Το να βάζεις μπροστά σου το καρότο της προσωπικότητας σου και να προσπαθείς να το φτάσεις είναι εντελώς ανούσιο. Εκ φύσεως ο καθένας μας είναι εντελώς ξεχωριστός. Δεν πρόκειται όσο και να ψάχνεις να βρεις φίλο που να αποτελεί ταυτόχρονα τον κλώνο σου. Αν επιθυμείς να συναναστρέφεσαι με την απομίμηση σου μπορείς να ζητήσεις από κάποια μεγάλη επιστημονική κοινότητα να σε κοινοποιήσει, λυπάμαι αλλά δεν υπάρχει άλλη λύση. Η φιλία μπορεί να παρομοιαστεί εύκολα στο εγκέφαλο μας με τη λέξη αλήθεια. Ο φίλος σου είναι σε θέση να σεβαστεί τις απόψεις σου και τα πιστεύω σου, άλλα όταν παρατηρεί πως παρεκτρέπεσαι οφείλει να σε επαναφέρει. Και δεν υπάρχει στον κόσμο μας καλύτερη επαναφορά από την αποκάλυψη της αλήθειας. Δεν πρόκειται να παραδειγματιστείς ούτε να βελτιωθείς με ψέματα και αυταπάτες.

          Για να καταλάβετε πόσο σπουδαία είναι η ύπαρξη της φιλίας αρκεί να σκεφτείτε πως είναι η δεύτερη σχέση που δημιουργήσατε ως κοινωνικά όντα μετά το δεσμό της οικογένειας. Αναπόφευκτα γεννηθήκατε από μια μητέρα με την οποία δεθήκατε αυτόματα από τη στιγμή που κλάψατε για πρώτη φορά. Μετά το δεσμό αυτό όμως ο άνθρωπος ο οποίος ήρθε να ταράξει τη ζωή σας ήταν ο καλύτερος σας φίλος. Όλα όσα δεν μπορεί να ξέρει η μάνα σας τα ξέρει εκείνος. Όπου δεν μπορεί να βοηθήσει ο πατέρας σας βοηθάει εκείνος. Κοιτάξτε σύμπτωση όταν δεν θέλετε να είστε στο σπίτι σας, θέλετε αν είστε μαζί του. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που πτυχές της προσωπικότητας σας εμφανίστηκαν ή προέκυψαν εξαιτίας του. Φυσικά υπήρχαν εν δυνάμει στα μπουντρούμια του χαρακτήρα σας όμως εκείνος ήταν που τις έφερε στην επιφάνεια, που τους προσδιόρισε που τις έδωσε ζωή. Εκεί βασίζεται το περιβόητο γνωμικό: δείξε μου το φίλο σου να σου πω ποιος είσαι.

             Η φιλία δεν έχει κάποια συνταγή. Δεν ξυπνήσατε ένα πρωινό και είπατε σήμερα ο κόσμος να χαλάσει εγώ θα βρω τον καλύτερο μου φίλο και θα μείνουμε για πάντα αχώριστοι. Αυτό δεν μπορεί να συμβεί από τη στιγμή που στο κόλπο εμπλέκονται συναισθήματα. Άτομα με τα οποία δεν ταίριαζες καθόλου μέχρι πρότινος μπορεί να εξελιχθούν τα καλύτερα κολλητάρια σου. Γιατί ; Γιατί έτσι είναι η ανθρώπινη φύση. Η ειλικρίνεια, η αγάπη, ο σεβασμός δεν έχουν σταθερές. Σταθερές έχουν όλες εκείνες οι πεζές αντιλήψεις τις οποίες ο άνθρωπος έχει αναγάγει σε ιδεολογίες. Μην μιλάς με αυτόν έξω στον κόσμο είναι παναθηναϊκός, θέλεις να πουν πως και εσύ είσαι τέτοιος; Τέτοιος τι ρε μεγάλε; Τέτοιος δολοφόνος, τέτοιος εγκληματίας, τέτοιος βιαστής, τέτοιο σκουπίδι της κοινωνίας; Ως τι τέτοιο μπορεί να με χαρακτηρίσει ο άνθρωπος που με καταλαβαίνει.

            Η φιλία είναι κάτι το απροσδόκητο για αυτό θα δείτε ένα Νέο Δημοκράτη να μιλάει με έναν Κουμουνιστή. Τώρα που το σκέφτομαι μάλλον δεν θα το δείτε στην καθημερινότητα σας. Άρα πρέπει να ανακαλέσω ότι έγραψα παραπάνω και να αποδεχτώ την ήττα μου. Όμως δεν θα το κάνω. Ο δεξιός δύσκολα θα κάνει αδερφικό του φίλο έναν αριστερό όχι τόσο λόγο αντίληψης όσο λόγο ‘είναι’. Το ίδιο του το ‘είναι’ τον τράβηξε στην δεξιά, όπως το ‘είναι’ του αριστερού τον τράβηξε στην αριστερά. Μετά από καιρό το ‘είναι’ τους μεταφράστηκε σε ιδέες, αντιλήψεις απόψεις κτλ, δηλαδή όρους που πλέον ο άνθρωπος μπορεί να τις συλλάβει. Αυτή είναι η μαγεία του σύμπαντος που αποκαλύπτεται μπροστά μας αν εξετάσουμε τη φιλία. Όπως δεν ξέρετε γιατί έχετε την κυρά Πηνελόπη για μητέρα και όχι τη Megan Fox (το χόντρυνα και εγώ τι να την κάνεις για μητέρα, καλύτερα να την έχεις γκόμενα) έτσι δεν μπορούμε να απαντήσουμε άμεσα γιατί κάνετε παρέα με τον κυρ Σταύρο και όχι με τον Λάτση.

            Το μυαλό μας μπερδεύεται για τον απλούστατο λόγο ότι προσπαθούμε να κατηγοριοποιήσουμε τις ανθρώπινες σχέσεις για να απλουστεύσουμε τη ζωή μας. Εκεί βασίζονται και οι ανεπιτυχές προσπάθειες των ψυχολόγων να δώσουν ορισμό για τη φιλία. Ως ένα βαθμό αυτό δεν είναι κατακριτέο εξαιτίας των πολλαπλών καταστάσεων που βιώνουμε. Κάθε άνθρωπος έχει αναλάβει την ολοκλήρωση πολλών και διαφορετικών  ρόλων κατά το πέρασμα του από αυτή τη ζωή. Για παράδειγμα κάποιος είναι γιος και ταυτόχρονα μαθητής, έπειτα γίνεται μπαμπάς και εργαζόμενος, στη συνέχεια παππούς και εργοδότης. Αυτές οι διαφορετικές ζωές του καθενός των στρέφουν στον προσδιορισμό των φίλων του. Έχουμε κατά κάποιο τρόπο την απαίτηση να γνωρίζουμε όπως γνωρίζουμε ποιοι είναι οι γονείς μας, ποιοι είναι οι αληθινοί φίλοι στη ζωή μας. Αυτό έχει να κάνει καθαρά με το dna μας.  Όπως ένα υιοθετημένο παιδάκι θα αναζητάει πάντα μέσα του, τους αληθινούς του γονείς, έτσι και εμείς αναζητάμε τους φίλους μας. Υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το παιδάκι του παραδείγματος μας όταν αντικρύσει τους βιολογικούς του γονείς απλά να τους φτύσει και να φύγει, αυτό όμως δεν αναιρεί το γεγονός πως έστω και για μια φορά στη ζωή του θα επιθυμεί να δει τα πρόσωπα τους.

           Έτσι και εμείς έστω και για μια φορά στη ζωή μας θέλουμε να αποκρυπτογραφήσουμε τις αληθινές μας σχέσεις. Δεν υπάρχει όμως κανένας απολύτως λόγος να τρώμε τα μούτρα μας σε αναποτελεσματικές διαδικασίες. Σταματήστε να ξοδεύετε φαιά ουσία για να δείτε ποιοι σας αγαπάνε και ποιοι όχι, ποιοι είναι πραγματικά κοντά σας και ποιοι όχι. Η απάντηση θα έρθει να σας βρει μόνη της εντελώς αυτόματα και μηχανικά. Και όταν έρθει να ξέρετε πως δεν θα σας κρύψει τίποτα. Ακριβώς όπως ο κολλητός σας για τον οποίον ξέρετε τα πάντα. Σταματήστε τώρα να προβληματίζεστε και πάρτε τηλέφωνο τον πρώτο άνθρωπο που σας έρχεται στο μυαλό σας να του πείτε πως μόλις χάσατε 10 λεπτά από τη ζωή σας διαβάζοντας ένα ηλίθιο άρθρο στο ίντερνετ. Βλέπεται πόσο εύκολα είναι; Για αυτό είναι οι φίλοι……….